Wstęp
Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, to bakteryjna choroba zakaźna przenoszona przez kleszcze z rodzaju *Ixodes*. Wywołują ją bakterie z grupy *Borrelia*, najczęściej *Borrelia burgdorferi*. Choroba jest wieloetapowa i może prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Borelioza dotyka układu nerwowego, stawów, skóry i serca, a jej objawy mogą różnić się w zależności od etapu choroby.
Przyczyny
Jakie są przyczyny boreliozy?
Borelioza jest spowodowana zakażeniem bakteriami *Borrelia*, które są przenoszone przez ukąszenie zarażonego kleszcza. Do zakażenia dochodzi, gdy kleszcz pozostaje przytwierdzony do skóry przez co najmniej 24-48 godzin. Bakterie wnikają do organizmu człowieka i rozprzestrzeniają się, powodując różnorodne objawy kliniczne.
Objawy
Jakie są objawy boreliozy?
Objawy boreliozy są zróżnicowane i zależą od stadium choroby:
- Stadium wczesne miejscowe (3-30 dni po ukąszeniu): Charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący – czerwona plama wokół miejsca ukąszenia, która stopniowo się powiększa.
- Stadium wczesne rozsiane (tygodnie-miesiące po zakażeniu): Objawy obejmują:
- Objawy grypopodobne: gorączka, bóle mięśni, zmęczenie.
- Bóle stawów i mięśni.
- Problemy neurologiczne: porażenie nerwu twarzowego, bóle głowy, zawroty głowy.
- Stadium późne (miesiące-lata po zakażeniu): Pojawiają się przewlekłe objawy, takie jak:
- Zapalenie stawów, szczególnie kolanowych.
- Neuropatia obwodowa.
- Problemy z pamięcią i koncentracją.
- Zapalenie mięśnia sercowego.
Diagnostyka
Jak diagnozuje się boreliozę?
Diagnostyka boreliozy opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz badaniach laboratoryjnych:
- Wywiad lekarski: Informacje o ukąszeniu przez kleszcza oraz wystąpieniu rumienia wędrującego.
- Badania serologiczne: Testy ELISA i Western blot, które wykrywają przeciwciała przeciwko bakteriom *Borrelia*.
- Badania płynu mózgowo-rdzeniowego: W przypadku podejrzenia neuroboreliozy.
- Rezonans magnetyczny (MRI): W celu wykrycia zmian w układzie nerwowym.
Leczenie
Jak leczy się boreliozę?
Leczenie boreliozy polega na stosowaniu antybiotyków, które eliminują bakterie z organizmu:
- Antybiotyki doustne: Doksycyklina, amoksycylina lub cefuroksym stosowane w wczesnych stadiach choroby.
- Antybiotyki dożylne: Ceftriakson lub penicylina w przypadku zaawansowanych objawów, takich jak neuroborelioza lub zapalenie stawów.
- Leczenie objawowe: Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w celu łagodzenia bólu stawów i stanów zapalnych.
Powikłania
Jakie są możliwe powikłania boreliozy?
Nieleczona lub niewłaściwie leczona borelioza może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak:
- Przewlekłe zapalenie stawów.
- Neuropatia obwodowa.
- Problemy z pamięcią i koncentracją (tzw. borelioza przewlekła).
- Zapalenie mięśnia sercowego prowadzące do arytmii.
Zapobieganie
Jak zapobiegać boreliozie?
Zapobieganie boreliozie opiera się na minimalizowaniu ryzyka ukąszenia przez kleszcze:
- Unikaj obszarów zalesionych i trawiastych w sezonie aktywności kleszczy.
- Stosuj odzież ochronną – długie rękawy, długie spodnie i zamknięte buty.
- Używaj repelentów zawierających DEET lub ikarydynę.
- Po powrocie z obszarów ryzyka dokładnie obejrzyj ciało i usuń kleszcze za pomocą specjalnych narzędzi do usuwania kleszczy.
- Regularnie sprawdzaj zwierzęta domowe, które mogą przynosić kleszcze do domu.
Podsumowanie
Borelioza to poważna choroba zakaźna, która może prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Wczesne rozpoznanie i stosowanie odpowiedniej terapii antybiotykowej pozwala na skuteczne wyleczenie choroby. Kluczową rolę w zapobieganiu boreliozie odgrywa ochrona przed ukąszeniami kleszczy oraz szybkie usuwanie tych pasożytów.